Gebruikt u afbeeldingen van personen? Let op het portretrecht!
Op websites, in brochures en op social media willen succesvolle onderneming met trots hun goede relatie tonen met hun werknemers of klanten. Als dit getoond wordt met beeldmateriaal waarop een werknemer of klant herkenbaar in beeld is, heeft u te maken met het portretrecht. Wat betekent dit voor u? Lees in onderstaand artikel verder met welke aspecten bij het gebruik van portretten u rekening moet houden.
Wat kan NewBaze voor u betekenen bij portretrecht?
Wanneer u overweegt om beeldmateriaal te gebruiken en u twijfelt of het portretrecht hieraan in de weg staat, helpt NewBaze u met duidelijke adviezen en praktische tips. Heeft u een geschil over het gebruik van uw beeldmateriaal? Dan staan de ervaren advocaten van NewBaze u graag bij om het geschil naar tevredenheid op te lossen of bij het voeren van gerechtelijke procedures. Neem contact met ons op via 078-200 13 14 of vul onderstaande contactformulier in. U krijgt dan een snel en vakkundig antwoord.
Wanneer moet u rekening houden met het portretrecht?
Van een 'portret' is sprake wanneer iemand herkenbaar is afgebeeld. Als het gezicht van de geportretteerde goed in beeld is, is er al snel sprake van portret, maar dit is geen vereiste. Ook bij het tonen van een typerende lichaamshouding of het gebruik van kenmerkende kleding of items van een bepaald persoon, kan het portretrecht van toepassing zijn. Zo werd recentelijk in een rechtszaak geoordeeld dat een reclamefilmpje van een lookalike van Max Verstappen een inbreuk op zijn portretrecht vormt.
Het portretrecht geldt voor alle soorten afbeeldingen, waaronder foto’s, video’s, tekeningen en schilderijen. Het portretrecht is persoonlijk. Het kan alleen worden uitgeoefend door of namens de afgebeelde persoon, of diens nabestaanden.
Is het portretrecht al dan niet in opdracht gemaakt?
Voor de beoordeling of en zo ja, welke toestemming vereist is van de geportretteerde, is het van belang om vast te stellen of het portret in opdracht van de afgebeelde persoon is gemaakt, of zonder specifieke opdracht van de geportretteerde.
Portret in opdracht
Is het portret in opdracht gemaakt, dan is voor de openbaarmaking en/of verveelvoudiging daarvan zonder meer toestemming van de afgebeelde persoon nodig. De maker van het portret heeft wel het auteursrecht, maar hij of zij mag het portret niet zonder toestemming publiceren. De geportretteerde mag op zijn of haar beurt wel kopieën maken voor zichzelf en voor familie en vrienden. Als de afgebeelde persoon het in opdracht gemaakte portret voor commerciële doelen wil inzetten, heeft hij of zij hiervoor de toestemming van de vervaardiger nodig. Voor andere vormen van publicatie is veelal de vermelding van de naam van de vervaardiger voldoende.
Anderen moeten voor de publicatie van een in opdracht gemaakt portret toestemming vragen aan de geportretteerde én aan de maker van het portret. Na het overlijden van de geportretteerde kunnen ook nabestaanden zich op het portretrecht beroepen.
Portret zonder opdracht
Portretten, die niet in opdracht zijn gemaakt, kunnen in beginsel vrij gepubliceerd worden. Dit mag echter niet als de afgebeelde persoon een redelijk belang heeft om zich tegen de publicatie te verzetten. Een redelijk belang van de geportretteerde kan gevonden in zijn of haar privacy. Een vermeende dader of slachtoffer van een misdrijf kan goede gronden hebben tegen de publicatie van zijn of haar portret. Maar ook het gebruik van het portret in een negatieve of onwenselijke context kan een redelijk belang opleveren. Een redelijk belang kan ook een commercieel belang zijn. Het gebruik van een beelden van bekende personen voor het promoten van een eigen product of dienst zonder diens toestemming, zal zeer waarschijnlijk een inbreuk op het portretrecht van die persoon vormen.
Dit ligt anders als het gebruik van de beeltenis een bepaalde nieuwswaarde heeft. Het algemene belang van de vrije nieuwsgaring gaat in dat geval vaak voor een persoonlijk belang van de geportretteerde. Kortom, onder omstandigheden kan het belang dat de gebruiker heeft om het portret openbaar te maken zwaarder wegen dan het redelijk belang van de geportretteerde zich daartegen te verzetten. Dat zal per geval aan de hand van de specifieke omstandigheden moeten worden beoordeeld.
Hoe verkrijg ik toestemming?
Indien u twijfelt of de geportretteerde een redelijk belang kan hebben tegen de publicatie van een beeld, dat u wilt publiceren, dan doet u er verstandig aan om hem of haar een toestemmingsverklaring te laten ondertekenen. Wij stellen u graag een gratis voorbeeld ter beschikking als u onderstaand contactformulier invult.
Maakt u regelmatig gebruik van beelden van uw werknemers ter promotie van uw organisatie op uw website, in brochures of via de social media? Dan kunt u overwegen om standaard in uw arbeidsovereenkomst een bepaling op te nemen, waarin uw werknemer bij voorbaat instemt met het gebruik van zijn of haar beeld in uw promotiemateriaal.
Kunnen wij u helpen bij het gebruik van portretten?
NewBaze helpt u graag bij al uw vragen over auteursrechtelijke bescherming van portretten. Bel naar 078-200 13 14 of vul uw gegevens in het onderstaande contactformulier in en wij nemen zo spoedig mogelijk contact met u op.