Wanneer is het bestuur van een onderneming aansprakelijk?
Ondernemen is risico nemen. Maar het nemen van bepaalde risico’s wordt in sommige gevallen onrechtmatig geacht. Het bestuur van de onderneming kan dan persoonlijk aansprakelijk worden gehouden voor de nadelige gevolgen. Wanneer is het bestuur aansprakelijk en welke stappen moeten hiervoor worden genomen? In het onderstaande artikel geven wij u in hoofdlijnen de spelregels van de bestuurdersaansprakelijkheid weer.
Wat kan NewBaze voor u betekenen op het gebied van aansprakelijkheid?
Bent u bestuurder? Dan adviseert NewBaze u bij het beperken van uw bestuurdersaansprakelijkheid. Met name in het zicht van een mogelijk faillissement kunnen wij u met praktische en duidelijke raad bijstaan. Of bent u schuldeiser? Dan helpen wij u vast te stellen of het zinvol is het bestuur persoonlijk aansprakelijk te stellen. Ook bij geschillen over bestuurdersaansprakelijkheid of het vaststellen van de schade behartigen de advocaten van NewBaze uw belangen op snelle en vakkundige wijze. Bent u geïnteresseerd? Neem dan vrijblijvend contact met ons op via onderstaand contactformulier of bel ons op telefoonnummer 078-200 13 14.
Welke personen kunnen aansprakelijk gesteld worden?
Voor ondernemingen met een afgescheiden vermogen (zoals een BV of NV) is de hoofdregel dat schuldeisers alleen verhaal kunnen halen op het vermogen van de vennootschap. Die hoofdregel kan slechts in een beperkt aantal gevallen doorbroken worden. De bestuurder van de onderneming kan dan verplicht worden zijn privévermogen aan te spreken. Deze gevallen zijn echter niet vaak van toepassing.
De wet en de statuten van de rechtspersoon bepalen wie met de taak van het handelen namens de rechtspersoon is belast, wie de vennootschap kan vertegenwoordigen en aldus bestuurder van de vennootschap is. Wordt het bestuur gevormd door meerdere bestuurders, dan geldt een hoofdelijke aansprakelijkheid. Dat wil zeggen dat iedere bestuurder afzonderlijk aansprakelijk kan worden gesteld voor de totale schade.
Daarnaast kunnen niet statutair benoemde bestuurders aansprakelijk gesteld worden als zij feitelijk leidinggeven aan de vennootschap (en daarmee het formele bestuur terzijde is geschoven) én rechtstreekse bemoeienis hebben met de beleidsbepaling.
In welke situaties kan persoonlijke aansprakelijkheid ontstaan?
De wet kent een aantal specifieke bepalingen over bestuurdersaansprakelijkheid. Bestuurders kunnen aansprakelijk zijn tegenover de vennootschap zelf (interne aansprakelijkheid), tegenover derden (externe aansprakelijkheid) en tegenover de curator die optreedt namens de vennootschap, als deze failliet is verklaard.
Wanneer is er sprake van interne aansprakelijkheid?
Artikel 2:9 BW bepaalt dat de bestuurder gehouden is zijn taken jegens de vennootschap behoorlijk te vervullen. Wat dit concreet inhoudt, is niet in de wet aangegeven. Volgens vaste rechtspraak moet de bestuurder een ‘ernstig verwijt’ kunnen worden gemaakt, in die zin dat een redelijk handelend en ervaren bestuurder in dezelfde omstandigheden van de bestreden beslissing had afgezien.
Wanneer is de bestuurder aansprakelijk tegenover derden?
Op grond van artikel 2:203 BW zijn de oprichters van de rechtspersoon aansprakelijk tegenover schuldeisers van de vennootschap voor schulden, ontstaan gedurende de periode van oprichting, indien zij wisten of redelijkerwijs konden weten dat de vennootschap haar verplichtingen niet zou nakomen. Indien de vennootschap binnen een jaar na oprichting failliet gaat, dan wordt vermoed dat de oprichter wist dat de vennootschap haar verplichtingen niet zou nakomen en zal de oprichter moeten aantonen dat dit niet het geval is geweest.
Indien een bestuurder niet tijdig melding maakt van het feit dat de vennootschap haar belastingschulden niet zal kunnen betalen, kan een bestuurder op basis van artikel 36 Invorderingswet door de fiscus persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.
Daarnaast kan externe aansprakelijkheid worden vastgesteld op vordering uit onrechtmatige daad (6:162 BW). Dit kan het geval zijn als een bestuurder een verplichting aangaat namens de vennootschap, terwijl hij of zij weet of redelijkerwijs behoort te begrijpen dat de vennootschap deze verplichting niet kan nakomen en geen verhaal zal bieden voor de ontstane schade1. De bestuurder dient een persoonlijk, ernstig verwijt te kunnen worden gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn het onttrekken van gelden van de vennootschap voor persoonlijke doeleinden, het plegen van fraude of het begaan van strafbare feiten, het nemen van onverantwoorde en buitensporige financiële risico’s en het niet afsluiten van de gebruikelijke en voor de bedrijfsvoering noodzakelijke verzekeringen.
Aansprakelijkheid na faillissement
Is de vennootschap failliet verklaard, dan kunnen bestuurders aansprakelijk zijn voor de resterende schulden in de boedel van de vennootschap, indien het bestuur zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement (art. 2:248 BW).
De bewijslast van dit gegeven ligt bij de curator, maar in tweetal gevallen wordt van rechtswege aangenomen dat het bestuur zijn taken onbehoorlijk heeft vervuld. Dit is het geval wanneer:
- het bestuur heeft nagelaten om een behoorlijke boekhouding te voeren, waaruit de rechten en verplichtingen van de vennootschap blijkt;
- het bestuur heeft nagelaten om de jaarrekening binnen 13 maanden na afloop van het boekjaar te publiceren bij de kamer van koophandel.
Wilt u meer weten over bestuurdersaansprakelijkheid?
Met name in het zicht van faillissement is het van groot belang om vroegtijdig vast te stellen of het bestuur aansprakelijk gesteld kan worden. Of u nu handelt als bestuur of juist als schuldeiser meent uw vordering op het bestuur te kunnen verhalen, de advocaten van NewBaze beschikken over ruime ervaring om u in deze kwesties snel en vakkundig te adviseren en u in rechte bij te staan. Neem contact met ons op via onderstaand contactformulier of bel ons op telefoonnummer 078-200 13 14. Wij helpen u dan graag verder.
1. Dit volgt uit het Beklamel-arrest (HR 06-10-1989, NJ 1990, 286)