• Home
• Nieuws
• Onrust over wetgeving en handhaving schijnzelfstandigheid

Onrust over wetgeving en handhaving schijnzelfstandigheid

Afgelopen juli heeft het kabinet de definitieve tekst van het wetsvoorstel Verduidelijking en Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) bekend gemaakt. De tekst van de wet was nauwelijks anders dan een eerdere versie. Hierop hadden diverse organisaties al flinke kritiek geuit. Hoewel al meer dan 6 jaar geleden werd besloten dat de huidige wet DBA aan vervanging toe was, is een eerdere inwerkingtreding dan 1 januari 2026 van de wet VBAR niet haalbaar. Of de wet op deze datum echt wordt ingevoerd, is nog onzeker.

Handhaving per 1 januari 2025

In 2016 is de wet DBA ingevoerd, waarmee beoogd werd met modelovereenkomsten het misbruik van verkapte dienstverbanden te bestrijden en duidelijkheid te bieden aan ZZP’ers en hun opdrachtgevers over de aard van hun werkrelatie. De wet DBA voorkwam geen misbruik en het werken met freelancers bleef onverminderd populair: opdrachtgevers bleven op grote schaal ZZP’ers inschakelen vanwege de flexibiliteit en ook ZZP’ers zagen vooral de (belasting)voordelen op hun bankrekening terug. De beloofde duidelijkheid bleef ook uit. Zo oordeelde de Hoge Raad in de Deliveroo-uitspraak dat er sprake was van dienstbetrekking, ondanks het gebruik van modelovereenkomsten voor de bezorgers¹.

Al in 2018 is de controle door de Belastingdienst op naleving van de wet DBA stilgelegd in afwachting van nieuwe, heldere richtlijnen. Dit zogenaamde “handhavingsmoratorium” zal per 1 januari 2025 opgeheven worden. De Belastingdienst zegt klaar te zijn voor haar controlerende taak, al moet dat op basis van de “verouderde” wet DBA. Ook dit leidt opnieuw tot veel vragen in de praktijk. Minister Van Hijum van SZW heeft toegezegd op korte termijn met duidelijkheid te komen over handhaving. Begin september heeft hij hiervoor nog om tafel gezeten met het FNV, de ABU en de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN).

Aanpassingen wetsvoorstel Wet VBAR

Het wetsvoorstel VBAR biedt vooral kaders voor de nadere invulling van het begrip “arbeidsovereenkomst”. Daarop zag ook de meest kritiek op het wetsvoorstel: die kaders waren zodanig vaag en ingewikkeld, dat bijna iedere zelfstandige wel als werknemer aangemerkt zou kunnen worden en partijen niet vooraf zouden weten waar men aan toe was. Dit bracht veel onrust.

Een van de kaders in de oorspronkelijke wettekst werd gevormd door het begrip ‘inbedding’ van de arbeid in de organisatie. Na aanpassing van het wetsvoorstel is dit begrip eruit gehaald. In de nieuwe tekst wordt alleen nog gesproken over ‘werkinhoudelijke en organisatorische sturing’. Uit de toelichting blijkt dat hierbij wordt gekeken naar ‘structurele werkzaamheden binnen de organisatie’ en ‘zij aan zij met collega’s in loondienst’.

De laatste tekst van het wetsvoorstel geeft helaas nog altijd geen duidelijke definitie van het begrip ondernemerschap. Deze kenmerken blijven bovendien een ondergeschikte rol spelen bij de beoordeling of er sprake is van een dienstverband of niet. Ook daar is veel kritiek op geuit. Het is immers niet de bedoeling dat zelfstandigen die vrijelijk en bewust kunnen kiezen voor het ondernemerschap plotseling allemaal werknemer moeten worden.

Hoe dan wel misbruik tegengaan?

De meeste belangenorganisaties zouden dan ook het liefst zien dat alleen wordt ingestoken op de handhaving van het rechtsvermoeden (grofweg: opdrachten met tarieven onder € 33,- per uur worden geacht dienstbetrekking te zijn) en het verkleinen van de verschillen met werknemers (o.a. door stapsgewijze afbouw zelfstandigenaftrek en verplichte AOV). Zodra er nieuws is over de nieuwe ZZP-maatregelen, houden wij u uiteraard weer op te hoogte.

Wilt u meer weten over (schijn)zelfstandigheid?

Heeft u vragen over de beoordeling van uw werkrelatie als zzp’er of opdrachtgever? Neem vrijblijvend contact op met ons via onderstaand contactformulier of bel ons op 078-200 13 14. Wij laten u dan meteen weten wat NewBaze voor u kan betekenen!

_{1. zie ECLI:NL:HR:2023:443}